Las Nowa Warszawa


Las Nowa Warszawa

Las Nowa Warszawa został zasadzony po II wojnie światowej, w miejscu gdzie w dwudziestoleciu międzywojennym planowano stworzenie miasta-ogrodu o tej właśnie nazwie. Aby zapewnić miastom na północ od Warszawy komunikację, od Dworca Gdańskiego do Palmir prowadziła przez ten teren linia kolejowa (obecnie również nie istnieje). Natomiast dzisiaj przez las przebiega Kanał Młociński oraz linie energetyczne, są też dwie mogiły z czasów wojny.

altanaaltanadostępne całodobowodostępne całodobowolaslasmostmostrzekarzekatablica pamięcitablica pamięciścieżka biegowaścieżka biegowaścieżka rowerowaścieżka rowerowa

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Dziekanowska, ulica Estrady, ulica Kazimierza Wóycickiego, ulica Pułkowa
  • Rok powstania:  1945-1951
  • Obszar MSI:  Młociny
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl: 
  • Związane osoby: Łempicki Zygmunt

Opis urbanistyczny:

Las Nowa Warszawa zwany jest także Uroczyskiem Nowa Warszawa [2] lub Lasem Młocińskim. Zajmuje obszar na zachód od ul. Pułkowej i sięga aż do Cmentarza Północnego. Od północy sąsiaduje z gminą Łomianki. Na wschód od ul. Pułkowej znajduje się obszar o podobnej nazwie: Park Młociński zwany też Lasem Młociny, z którym Las Młociński bywa często mylony.

Las Nowa Warszawa zajmuje powierzchnię 138.83 ha (200 ha [12]). Leży w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego i jest częścią korytarza ekologicznego łączącego dolinę środkowej Wisły z Puszczą Kampinoską [1]. Atrakcję stanowią zwarte drzewostany sosnowe. Sporadycznie występują domieszki dęby, brzozy i osiki. Można tu spotkać wędrujące łosie, sarny i dziki oraz mniejsze zwierzęta [12]. Ze względu na dość młody wiek świat ptaków oraz bezkręgowców jest dość ubogi, podobnie jak szata roślinna [11]. Płynie przez niego Kanał Młociński i przebiega linia wysokiego napięcia [2]. Okolica obfituje w ślady umocnień ziemnych z czasów II wojny światowej [5].

Las Nowa Warszawa stanowi granicę między wysoczyzną warszawską i wyższym tarasem nadzalewowym (wydmowym, falenickim). W środku lasu znajduje się mający około kilometra długości ostaniec wysoczyzny, zbudowany z gliny zwałowej, częściowo przykrytej przez piaski wydmowe. W południowej części jest kilka wydm parabolicznych o wysokości 1-5 m, powstałych na tarasie falenickim, co wiąże się z okresem schyłku zlodowacenia Wisły i silnymi wiatrami z kierunku zachodniego. Na południe od Kanału Młocińskiego, na przedłużeniu ul. Żubrowej, znajduje się niewielki teren podmokły (użytek ekologiczny na tarasie zalewowym, z madami) [13].

Kanał Młociński to kanał o długości około 5 km. Źródła znajdują się w Izabelinie na terenie Rezerwatu Luze. Kanał przepływa przez Luzowe Bagna i płynie następnie wzdłuż północnej granicy Warszawy, kolektorem pod ulicami Trenów i Estrady, przecina centralną część Lasu Nowa Warszawa i pod ulicą Pułkową wpada do Parku Młocińskiego, gdzie znajduje się jego ujście do Wisły [14].

Obiekty, pomniki, tablice:

Mogiły

We wschodniej części lasu, na północny-wschód od Cmentarza Północnego, na przedłużeniu ul. Dankowickiej znajduje się drogowskaz do dwóch mogił. Pierwszą z nich, oddaloną 130 metrów od drogowskazu, jest miejsce spoczynku pięciu Polaków rozstrzelanych 4 grudnia 1943 roku. W pobliżu jest sporo śladów po okopach, transzejach i lejów po pociskach. Dalej, 500 metrów od skrzyżowania, jest miejsce pochówku partyzanta, starszego strzelca Zbigniewa Trojanowskiego ps. "Lech" z sierpnia 1944 roku [9]. Stoi tam charakterystyczny, niebieski krzyż. Data sugeruje, że poległ on w czasie ataku na młocińskie lotnisko [5]. Miejsce jest obecnie symboliczne, gdyż zostało ekshumowane. Do obu mogił prowadzi szlak czarnego krzyża na białym tle [9]. Jest to wąska ścieżka idąca szczytem wydmy [16].

Szlaki rowerowe i biegowe

W Lesie znajduje się trasa biegowa "Justyna" w wariantach 4, 5, 7 i 12 km, które są zróżnicowane ze względu na stopień trudności [6]. Na leśnych pagórkach organizowane są wyścigi na quadach [10]. Prowadzi też tędy szlak wędrowny Las Młociński-Sieraków (niebieski szlak wzdłuż kanału) [8] i trasa między Łomiankami i ul. Balaton.

XVIII wiek i wcześniej:

Nowa Warszawa stanowi element zielonego pierścienia wokół Warszawy. Tereny te należały niegdyś do Puszczy Kampinoskiej, stanowiąc jej fragment przylegający do doliny Wisły. Były własnością książąt mazowieckich, a po włączeniu Mazowsza do Korony, stały się lasami królewskimi. Rozwijające się osadnictwo zmniejszało powierzchnię terenów leśnych [11].

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Przed 1939 rokiem tereny Lasu Nowa Warszawa w większości nie były zalesione, gdyż przewidziano je pod zabudowę tzw. Miasta-Ogród-Gaj [12].

Kolejka młocińska

13 lipca 1913 roku władze rosyjskie wydały Zygmuntowi Łempickiemu koncesję na budowę linii kolejowej z Warszawy do Łomianek. Prace się nie rozpoczęły, jednak do pomysłu powrócono pod koniec I wojny światowej w związku z ideą budowy wokół Warszawy miast-ogrodów. W 1920 roku przedsiębiorstwo Siła i Światło (zarządzające kolejką EKD [18]) przystąpiło wytyczenia połączenia na północ od miasta. Została powołana spółka akcyjna Kolej Elektryczna Warszawa-Młociny-Modlin, która 17 listopada 1924 roku odkupiła od Łempickiego koncesję. W 1925 roku przeprowadzono wywłaszczenie gruntów do budowy kolei „Łomianka-Palmira”. Linia została uruchomiona w 1929 roku, miała standardowy rozstaw torów (1435 mm) i była obsługiwana przez parowozy [7]. Początkowo Spółka chciała zbudować linię elektryczną, lecz na elektryfikację zabrakło pieniędzy i dlatego zakupiono lokomotywy parowe. Tabor dzierżawiono od PKP. Z Dworca Gdańskiego odchodziło codziennie czternaście pociągów, które zatrzymywały się na ośmiu przystankach. Wzdłuż trasy miały powstać miasta ogrody, m.in. w rejonie Dąbrowy, Pogórza Leśnego, Opalenia oraz Sosnówki, a na terenie majątku Młociny planowano budowę osiedla Nowa Warszawa (stąd dzisiejsza nazwa lasu) [18].

Linia prowadziła od Dworca Gdańskiego obecnymi ulicami al. Jana Pawła II, ul. Broniewskiego, ul. Braci Załuskich w stronę ul. Marymonckiej, dalej przez ul. Balaton i przez Las Nowa Warszawa do ul. Stary Tor w Łomiankach. Za Łomiankami odbijała do wojskowych składów amunicji (ul. Lutza w Dziekanowie), a następnie w kierunku Palmir (po dawnym nasypie biegnie teraz Kampinoski Szlak Rowerowy), kończąc trasę w miejscu, gdzie obecnie na skraju Kampinoskiego Parku Narodowego znajduje się parking. Być może była przedłużona w kierunku cmentarza w Palmirach, gdzie działała składnica broni [7].

Krótko po oddaniu linii do użytku nastąpił kryzys finansowy lat 30-tych XX wieku i z idei miast-ogrodów niewiele wyszło [7]. Spośród 335 działek sprzedano tylko kilka. Wtedy tworzono połączenia mieszane (pierwsze wagony były osobowe, reszta towarowa) [18].

Najintensywniej linia była wykorzystywana we wrześniu 1939 roku. Przewożoną nią broń ze składnicy w Palmirach do Warszawy. W trakcie obrony stolicy przejechało nią podobno 100 wagonów amunicji. Istnieją opowieści, że była wykorzystywana przez niemieckich okupantów do przewożenia osób, które rozstrzeliwano w Palmirach albo że miała połączenie z Twierdzą Modlin [7].

W dużym stopniu została rozebrana przez Niemców w 1943 roku, a pełnej jej likwidacji dokonano po wojnie [7], chociaż fragmenty torów leżały jeszcze w 1947 roku [18]. Do dzisiaj zachowały się resztki nasypów [7] czy betonowy most na Kanale Młocińskim w lesie Nowa Warszawa [18]. Obecnie wzdłuż dawnej linii przebiega szlak rowerowy [19].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kolejka młocińska

[1935] Kolejka młocińska (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Ostatnią walką bitwy nad Bzurą była Bitwa pod Łomiankami, w której 22 września1939 roku walczyło 3-5 tys. polskich żołnierzy. Poległo 800 z nich, w tym dowódca, generał Mikołaj Bołtuć. Do dziś w okolicy Młocin, w tym w lesie Nowa Warszawa, można odnaleźć ślady po tym wydarzeniu [17].

W Lesie Nowa Warszawa podczas okupacji przeprowadzano egzekucje, m.in. w 1943 roku rozstrzelano pięciu Polaków. Zapewne tędy prowadził szlak powstańczy z terenu Kampinosu. Znaleźć tu można m.in. grób powstańca z sierpnia 1944 roku [9].

Odbudowa stolicy:

Do 1949 roku Las Nowa Warszawa był własnością prywatną. W 1950 roku został przejęty przez Skarb Państwa, stając się częścią nadleśnictwa Laski [11]. Większość drzew to 40-60 letnie drzewostany sosnowe, nasadzone po II wojnie światowej. Stanowiły rezerwę terenu pod budowę oczyszczalni Pancerz, która nigdy nie powstała [12].

Czasy PRL-u:

Od 1964 roku Las Nowa Warszawa jest lasem miejskim Warszawy [11]. W latach 80-tych XX wieku rozpoczęto turystyczne zagospodarowywanie części wschodniej, szczególnie po budowie Wisłostrady [15].

Przez pewien czas działała tu strzelnica dla żołnierzy z pobliskiej jednostki wojskowej [5][10].

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Przez Las Nowa Warszawa zaplanowano przeprowadzenie gazociągu przez Gaz-System [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Las Nowa Warszawa

[2000] Las Nowa Warszawa (źródło)

Pułapka na dziki przy ul. Wóycickiego

[2011] Pułapka na dziki przy ul. Wóycickiego (źródło)

Drogowskazy do mogił

[2011] Drogowskazy do mogił (źródło)

Oznaczenie szlaków do mogił

[2011] Oznaczenie szlaków do mogił (źródło)

Leśne ścieżki

[2011] Leśne ścieżki (źródło)

Leśne ścieżki

[2011] Leśne ścieżki (źródło)

Mogiła powstańca

[2011] Mogiła powstańca (źródło)

Mogiła powstańca

[2011] Mogiła powstańca (źródło)

Kanał

[2011] Kanał (źródło)

Wydmy

[2011] Wydmy (źródło)

Las sosnowy

[2011] Las sosnowy (źródło)

Repery w lesie

[2011] Repery w lesie (źródło)

Las Nowa Warszawa

[2011] Las Nowa Warszawa (źródło)

Mogiły

[2012] Mogiły (źródło)

Mogiły

[2012] Mogiły (źródło)

Tablica informacyjna

[2012] Tablica informacyjna (źródło)

Kładka

[2012] Kładka (źródło)

Tabliczka

[2012] Tabliczka (źródło)

Mogiła pięciu Polaków

[2012] Mogiła pięciu Polaków (źródło)

Propozycja przebiegu gazociągu

[2016] Propozycja przebiegu gazociągu (źródło)

Leśny dukt

[2017] Leśny dukt (źródło)

Szlaki w lesie

[2017] Szlaki w lesie (źródło)

Opis przygotowano: 2017-08