Kamienica Glassów (Poznańska)


Kamienica Glassów (Poznańska)

Kamienica miała swoje dwie pionierskie odsłony, pierwszą w stylu secesyjnym i art deco (jeden z pierwszych takich budynków w Warszawie) oraz drugą, klasycyzującą w stylu realizmu socjalistycznego (ponownie pierwsza taka próba w Warszawie, z tego czasu pochodzi charakterystyczny globus na froncie fasady). Przebudowa nastąpiła gdy prywatną kamienicę Glassów zajęła placówka dyplomatyczna Rosji. Zanim jednak to nastąpiło, w budynku mieściła się stancja, w której odbywały się studenckie spotkania konspiracyjne organizacji Zet. Obecnie można zatrzymać się tu w luksusowym hotelu.

galeria sztukigaleria sztukihotelhotelkawiarniakawiarniarejestr zabytkówrejestr zabytkówzabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejskazabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Poznańska
  • Rok powstania:  1900-1903
  • Obszar MSI:  Śródmieście Południowe
  • Wysokość:   18 m
  • Funkcja:  usługowa
  • Styl:  eklektyzm
  • Związane osoby: Kozłowski Karol, Lubicz-Zaleski Zygmunt, Tallen-Wilczewska Wanda

Opis urbanistyczny:

Kamienica (ul. Poznańska #15) powstała dla rodziny Glassów według projektu Karola Kozłowskiego [4]. Fasada budynku to pierwsza próba przeszczepienia do Warszawy realizmu socjalistycznego. Miesza się on z motywami zmodernizowanego renesansu, akademickiego klasycyzmu i sztuki art deco. Motywy socrealistyczne łatwo wypatrzyć w detalach. Sposób umieszczenia herbu radzieckiego sprawia wrażenie symbolu rewolucji proletariackiej [2].

Początkowo kamienica miała trzy piętra. Jej secesyjna fasada pełna była kwiatów, masek pięknych kobiet i półdzikich mężów, wycinanych ornamentów geometrycznych. Szeroki fryz przedstawiający uplecione liście oddzielał piętro pierwsze od drugiego. Posiadała kute w metalu secesyjne balustrady balkonów. Całość wieńczyły dwie lukarny (belwederki [4]) umieszczone po bokach, zamknięte charakterystycznym dla secesji spłaszczonym łukiem [1]. Na wysokości trzeciego piętra półkoliste okna dzieliły głowice pilastrów dźwigające cokoły z kryształkami art deco [2].

Po przebudowie w 1930 roku nadbudowano dodatkowe piętro, z elewacji skuto bogate sztukaterie i zastąpiono je gładkimi tynkami uzupełnionymi prostymi detalami, charakterystycznymi dla architektury sowieckiej [1]. Usunięto cztery balkony z żeliwnymi balustradami. Pozostawiono jedynie balkon nad przejazdem bramnym, zmieniając jego balustradę z żeliwnej na tralkową [8]. Ponad balkonem pojawił się potężny portal drzwi balkonowych ujęty z boków kolumnami [2]. Nad balkonem na pierwszym piętrze wykuto glob Unii Sowieckiej [13]. Tradycyjnej dekoracji roślinnej głowic dodano maleńkie postaci trzymających się za ręce robotnika z kołem zębatym i chłopa [2] (symbol przymierza robotniczo-chłopskiego) [13].

Wewnątrz, pomimo nowoczesnego designu odrestaurowanej kamienicy, wciąż znajduje się wiele oryginalnych zdobień z czasów mieszczącej się tu ambasady rosyjskiej [1].

Obecnie jest to siedziba pięciogwiazdkowego H15 Boutique Hotel & Residence, który mieści 47 pokoi i apartamentów. Według Trivago był to w 2017 roku najlepszy pięciogwiazdkowy hotel w Polsce [13]. Jest tu siedem pokoi standardowych (26 m2), pięć junior suites, natomiast reszta to duże (50-60 m2) apartamenty z jedną sypialnią. Na życzenie można łączyć dwa pokoje w jeden. Największy luksusowy penthouse (90 m2) wraz z drugim segmentem może utworzyć powierzchnię 140 m2. Wokół całkowicie oszklonego mieszkania do dyspozycji jest 115 m tarasu. Na ścianach wiszą kolaże Rity Zimmerman, meble są od światowej klasy projektantów (Maxalto, Meridiani czy Miele), rośnie tu strelicja zwana rajskim ptakiem, a łazienka i toaleta wykończone są marmurem. Mieszkańcy hotelu mają do dyspozycji również salon piękności, salę fitness oraz art room Rabbithole prowadzony przez architektkę wnętrz Mariolę Tomczak (odpowiada ona za zaprojektowanie wnętrz hotelu), w którym wystawiane są dzieła sztuki. Cykliczne ekspozycje są też prezentowane na patio łączącym hotel z restauracją. Wcześniej było tu podwórko i parking [14].

Dla gości hotelowych powstała w kamienicy w grudniu 2012 roku Restauracja Signature. Podawana jest tu kuchnia międzynarodowa z mocnym autorskim akcentem tutejszego szefa kuchni Jana Piecucha [12]. Restauracja jest również dostępna dla gości z zewnątrz.

W kamienicy dzieje się akcja powieści sensacyjnej Józefa Peltza "Tajemnica czerwonej ambasady" [2].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:

W 1767 roku powstała ul. Wielka, której ul. Poznańska jest dziś pozostałością, odseparowaną w 1922 roku. W XVIII wieku między ul. Wspólną i ul. Hożą stało pięć domów [6].

XIX wiek:

Ulicę Wielką na tym odcinku uregulowano w 1820 roku. W XIX wieku na rogu ul. Hożej i ul. Wielkiej rozciągały się ogrody owocowo-kwiatowe Czepińskiego. W miejscu dzisiejszej kamienicy znajdował się staw. Od 1880 roku ulicę zaczęto zabudowywać kamienicami wielkomiejskimi [6] i od tego czasu istniała tu zabudowa zwarta.

Za datę budowy kamienicy przyjmuje się niekiedy 1892 (1896 [4]) rok, jednak według Jerzego Majewskiego jest to niemożliwe, gdyż dopiero w latach 1894-1898 powstała pierwsza kamienica w stylu art nouveau w Paryżu, a do Warszawy styl ten dotarł około 1900 roku. Kamienica istniała na pewno przed 1903 rokiem [2]. U schyłku XIX wieku dom należał do Zenejdy Szawłowskiej, a następnie do Józefa Glassa [2].

W kamienicy pierwsze piętro od 1903 roku zajmowała stancja Wandy Tallen-Wilczewskiej. Mieszkali tu chłopcy ze szkół średnich, a w osobnym pokoju studenci Politechniki Warszawskiej, m.in. Władysław Łazowski i Zygmunt Lubicz-Zaleski. Zaleski był jednym z organizatorów głośnego strajku szkolnego w 1905 roku, a na stancji była odbijana prasa. W ich pokoju odbywały się zebrania konspiracyjne studentów należących do organizacji niepodległościowej Zet. Podczas liczniejszych zebrań przenoszono je do salonu pani Tallen-Wilczewskiej, gdzie dla upozorowania celu spotkania grano na fortepianie. O konspiratorach wiedziała cała kamienica. W listopadzie 1904 roku miała miejsce rewizja, jednak żandarmi carscy niczego nie znaleźli dzięki refleksowi dozorcy domu. Zdążył on powiadomić o najściu, wbiegając kuchennymi schodami, a p. Tallen-Wilczewska cały zapas kompromitującej prasy ukryła w kuchni na antresoli, w miejscu gdzie spała kucharka [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kamienica

[1912] Kamienica (źródło)

Okres międzywojenny:

W grudniu 1924 roku [10] za 52 tys. dolarów [9] kamienice kupił rząd Związku Radzieckiego z przeznaczeniem na swoje poselstwo, które mieściło się wcześniej w Hotelu Rzymskim [1] przy dzisiejszej ul. Moliera 1 [8]. Inicjatywę w wyborze miejsca wykazał poseł radziecki Piotr Wojkow [20]. Wybór padł m.in. ze względów bezpieczeństwa na kamienicę sąsiadującą z komisariatem Policji Państwowej [8]. Początkowo poselstwo zajmowało pierwsze piętro kamienicy [1], a w bramie za przeszklonymi drzwiami ulokował się polski policjant [2]. W dwa lata po zakupie przeprowadzono remont [10].

Budynek niedługo potem w całości przeszedł w ręce poselstwa, a gdy poselstwo podniesiono w 1930 roku do rangi ambasady, został gruntownie przebudowany [2]. w duchu neoklasycyzmu z licznymi elementami sztuki art déco [1].

Całkowicie przekształcono też wystrój wnętrz, nadając im charakter monumentalny. Pięcioramienne gwiazdy, sierpy i młoty udekorowały głowice kolumn [2]. Większość wyposażenia sprowadzono bezpośrednio ze Związku Radzieckiego. Gabinet ambasadora otrzymał reprezentacyjny garnitur mebli w stylu empire, na który składało się obszerne biurko, wieloczęściowa szafa, dwie szafki, sofa oraz co najmniej siedem foteli. Meble były bogato zdobione nakładanymi, złoconymi ogniowo plakietami. Na ścianach, na tle tapety w ciemne pasy, powieszono dwa portrety wodzów Rewolucji. Powierzchnie pozostałych ścian pozostały puste. Na część reprezentacyjną pierwszego piętra składał się zespół kilku pomieszczeń, usytuowanych w amfiladzie od ul. Poznańskiej. Prowadziła do nich główna klatka schodowa, o ścianach pokrytych pasmowym boniowaniem. Tam był prezentowany w bogatej, złoconej ramie obraz M. Fiodorowej pod tytułem Mgła na Wołdze po pożarach lasów (74 x 140 cm). Główny salon, o neoklasycystycznej dekoracji, utrzymany był w jasnym kolorycie. Naprzeciw okna wisiał duży obraz, przedstawiający letni krajobraz przecięty wstęgą rzeki. Ścianę sąsiedniego saloniku zdobiło dzieło Ivana Ajwazowskiego, przedstawiające wzburzone morze (62.7 x 54 cm). Na drugiej ścianie wisiał obraz Aleksieja Stiepanowa zatytułowany Narada wojenna (47 x 70 cm). W kolejnym saloniku oraz jadalni wisiały dziewiętnastowieczne i dwudziestowieczne pejzaże i weduty nieznanych autorów. Łącznie dziewięć (poza wspomnianymi były to dzieła Włodzimierza Makowskiego "Ślepi żebracy na targu na Ukrainie", K. Kryżyckiego "Pejzaż z rzeką" Pawła Sokolowa-Skalji "Poranek", Mikołaja Krymowa " Zima z roku 1934", M. Aladzhalowa "Staw w pobliżu wsi" i Konstantego Korowina "Martwa natura") z blisko czterdziestu obrazów słynnej Galerii Tretiakowskiej, znajdowało się w gmachu ambasady i stąd, jak utrzymuje strona rosyjska, obrazy te zaginęły [8].

Ambasada była znana z prowadzonej w niej działalności kulturalnej. W jej salach organizowano liczne koncerty, recitale i wystawy artystów radzieckich [10]. Budynek ambasady był przed wojną dobrze pilnowany. Policjanci skrupulatnie legitymowali wchodzących i wychodzących z niego, a wokół kręcili się tajniacy. Mimo tego w maju 1930 roku na dachu ktoś podłożył bombę zegarową. Dzięki czujności dozorcy została dostrzeżona i rozbrojona. Zamachowca złapano dość szybko, był nim Jan Polański [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Gmach poselstwa ZSRR

[1926] Gmach poselstwa ZSRR (źródło)

Gmach poselstwa ZSRR

[1927] Gmach poselstwa ZSRR (źródło)

Zamach bombowy na Poselstwo ZSRR

[1930] Zamach bombowy na Poselstwo ZSRR (źródło)

Zamach bombowy na Poselstwo ZSRR

[1930] Zamach bombowy na Poselstwo ZSRR (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Ambasada mieściła się w tym budynku do wybuchu wojny radziecko-niemieckiej w 1941 roku. Wówczas budynek zajęli Niemcy na jedną z siedzib Wermachtu [1]. Z kuli ziemskiej na herbie usunęli gwiazdę oraz sierp i młot [2].

W czasie Powstania Warszawskiego, od 4 września [11] do 8 września [12] 1944 roku z budynku nadawała Stacja Nadawcza Armii Krajowej Błyskawica [1]. Wcześniej mieściła się w budynku PKO przy ul. Jasnej 9 i w kawiarni Adria przy ul. Moniuszki 10, a po pobycie przy ul. Poznańskiej została przeniesiona do Biblioteki Publicznej przy ul Koszykowej 26. Nadajnik o mocy 200 Watów (Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna miała dwa nadajniki po 200 kW każdy [12]) zbudowany został w 1943 roku w Częstochowie przez krótkofalowca Antoniego Zębika (ps. "Biegły") oraz Bolesława Drożdża [11] z pomocą inż. Czesława Brodziaka „Adlera” [12]. Jej sygnałem była melodia "Warszawianki", a zasięg docierał nawet do Stanów Zjednoczonych [11].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Gmach Ambasady ZSRR

[1939] Gmach Ambasady ZSRR (źródło)

Obraz Mgła na Wołdze po pożarach lasów

[1939] Obraz Mgła na Wołdze po pożarach lasów (źródło)

Gabinet ambasadora

[1939] Gabinet ambasadora (źródło)

Hall

[1939] Hall (źródło)

Mała jadalnia

[1939] Mała jadalnia (źródło)

Reprezentacyjno-balowa biała sala

[1939] Reprezentacyjno-balowa biała sala (źródło)

Duża jadalnia

[1939] Duża jadalnia (źródło)

Sala czerwona

[1939] Sala czerwona (źródło)

Sala czerwona, obraz Ivana Ajwazowskiego

[1939] Sala czerwona, obraz Ivana Ajwazowskiego (źródło)

Sala fioletowa

[1939] Sala fioletowa (źródło)

Gabinet ambasadora

[1939] Gabinet ambasadora (źródło)

Sala czerwona

[1939] Sala czerwona (źródło)

Duża jadalnia

[1939] Duża jadalnia (źródło)

Odbudowa stolicy:

Z Powstania Warszawskiego dom wyszedł w dobrym stanie. W 1948 roku ulokowało się tu Ministerstwo Przemysłu i Handlu, a w 1955 roku zajęło go Przedsiębiorstwo Wystaw i Targów, które mieściło się tu do 1957 roku, ustępując miejsca firmie spedycyjnej C. Hartwig, która działała przy ul. Poznańskiej przez kilkadziesiąt lat [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kamienica

[1945] Kamienica (źródło)

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Przemiany 1989-2000:

Budynek wpisany został do rejestru zabytków 20 maja 1995 roku pod numerem 1589-A [5].

XXI wiek:

W latach 2007-2012 gmach przeszedł gruntowny remont w celu ulokowania tu pięciogwiazdkowego hotelu H15 Boutique Apartments [1]. Pierwotnie miał to być aparthotel, ale okazało się, że miejsce lepiej funkcjonuje na rynku krótkoterminowego wynajmu [14] (można tu wynająć apartament na kilka miesięcy) [7]. Projekt przygotowało w 2006 roku Studio Gomez. W pierwotnej wersji zaplanowano nadbudowę przeszkloną kondygnacją, jak umieszczenie w prześwicie bramnym windy samochodowej, przewożącej samochody do garażu podziemnego, wstawienie czterech balkonów, powiększenie okien, wykonanie szklanego szybu windy zewnętrznej oraz piramidalnego, szklanego świetlika, a także wymianę elewacji, balustrad, drzwi oraz przebudowę wnętrz. Jednak na większość zmian nie zgodził się konserwator zabytków, a z części wycofał się sam projektant [15]. Środkowe dawne podwórko zadaszone zostało szkłem, powstało patio z restauracją po środku [7]. Był to jeden z najdłużej remontowanych budynków w Śródmieściu, do czego przyczyniły się sprawy sądowe ze Skarbem Państwa po odkupieniu nieruchomości [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Detal fasady

[2004] Detal fasady (źródło)

Detal

[2006] Detal (źródło)

Detal

[2006] Detal (źródło)

Parkiet

[2006] Parkiet (źródło)

Klatka schodowa

[2006] Klatka schodowa (źródło)

Klatka schodowa

[2006] Klatka schodowa (źródło)

Kolumny

[2006] Kolumny (źródło)

Front przed remontem

[2006] Front przed remontem (źródło)

Projekt przebudowy

[2006] Projekt przebudowy (źródło)

Projekt przebudowy

[2006] Projekt przebudowy (źródło)

Dziedziniec przed remontem

[2008] Dziedziniec przed remontem (źródło)

Remont

[2009] Remont (źródło)

ul Poznańska 15

[2009] ul Poznańska 15 (źródło)

ul Poznańska 15

[2009] ul Poznańska 15 (źródło)

Herb bez sierpa i młota

[2009] Herb bez sierpa i młota (źródło)

Dziedziniec

[2015] Dziedziniec (źródło)

Restauracja

[2015] Restauracja (źródło)

Front

[2015] Front (źródło)

Patio

[2016] Patio (źródło)

Wejście

[2018] Wejście (źródło)

Wnętrza

[2019] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2019] Wnętrza (źródło)

Wejście

[2019] Wejście (źródło)

Dziedziniec

[2019] Dziedziniec (źródło)

Wnętrza

[2019] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2019] Wnętrza (źródło)

Dziedziniec

[2019] Dziedziniec (źródło)

Opis przygotowano: 2021-01