Kamienica pod Sowami (Dom Pod Sowami, Kamienica Massalskich, ul. Okrzei #26, róg ul. Jagiellońska #13) została zaprojektowana przez brata właściciela, Bronisława Massalskiego [1] dla księcia Witolda Massalskiego [2], chociaż często przypisuje się projekt spółce autorów Henryk Stiffelman i Stanisław Weiss, ze względu na cechy elewacji, łączące elementy secesji i eklektyzmu [7]. Kamienica ma obecnie sześć kondygnacji naziemnych, na których znajdują się 42 lokale mieszkalne (28-160 m2, 282-375 cm wysokości mieszkań). Parter kamienicy został zagospodarowany pod lokale gastronomiczne [5]. Mniejsze mieszkania są na piętrach 1-3, natomiast na ostatnich kondygnacjach są duże lokale dwupoziomowe, z drewnianymi tarasami na dachu [7] w tylnej części [3]. Charakterystyczny jest narożny apartament zwieńczony kopułą w kształcie kuli. W budynku są dwie nowoczesne windy [7], jedna wewnętrzna, druga zewnętrzna od podwórka [3].

Jest to jeden z najpiękniejszych domów na Pradze [1]. W narożu od drugiego piętra znajduje się wykusz basztowy, zwieńczony hełmem. Kremowobiałe elewacje ożywiono okładzinami z żółtych i czerwonych ceramicznych płytek. Oknom na trzeciej kondygnacji nadano inną formę. Między pierwszym i drugim piętrem umieszczono medaliony z wizerunkami nietoperzy, przy oknach drugiego piętra płaskorzeźby gryfów [24], natomiast ostatnie piętro w części środkowej od ul. Okrzei wieńczą dwie rzeźby sów z rozpostartymi skrzydłami [1]. Budynek od tej strony ma dłuższą elewację, widoczne są nisze i ryzality, a także symetrycznie rozmieszczone balkony.

Restauracja Bistro Pod Sowami serwuje polskie potrawy m.in. z dziczyzny, czy ryb słodkowodnych. Szefem kuchni został Damian Wajda [9]. Bistro wystrojem oraz menu nawiązuje do lat 20-tych XX wieku [22]. Wnętrze oferuje miejsca przy długim i wygodnym barze, obniżonych stołach oraz na klasycznych kanapach lub krzesłach [16]. W ramach 24. Festiwalu Filmowego Wiosna Filmów w restauracji została uruchomiona sala kinowa „Pod Sowami” kina Praha, mieszcząca 40 osób. Jest to czwarta sala tego kina. Na widzów czekają stoliki i wygodne krzesła w układzie paryskim [22].

Drugi lokal na parterze to Centrum Zarządzania Światem. Są tu lampy stylizowane na latarnie z Parku Praskiego, barierka wzorowana na balkonach z ul. Jagiellońskiej, replika balustrady z ul. Targowej, palarnia i toalety zrobione na wzór kontenerów morskich. Jest też scena, na której odbywają się różnego rodzaju imprezy [11].

Kwartał ten był zabudowany dopiero od połowy XIX wieku. Wcześniej znajdował się tuż za umocnieniami miejskimi Pragi, przy drodze prowadzącej do rogatek grochowskich. Był też nieco odsunięty (a przez to dłużej niezagospodarowany) od zabudowań Pragi z przełomu XVIII i XIX wieku.

Ul. Okrzei stanowiła granicę jurydyki Skaryszew od Pragi. Powstała z drogi narolnej, idącej od Wisły do Traktu Ząbkowskiego. Od 1775 roku nosiła nazwę Brukowana (po 1815 roku Brukowa [15]), gdyż jako jedna z nielicznych na Pradze była wybrukowana [10]. Obecną nazwę nadano w 1948 roku [15]. Z kolei ul. Jagiellońska dawniej nosiła nazwę Petersburskiej [18], a przez pewien czas Moskiewskiej.

Kamienica została zbudowana w latach 1906 [2]-1912 [1] dla księcia Witolda Massalskiego i niejakiego Kruga [23], gdy Massalski rozpoczął pracę w Dyrekcji Polskich Kolei Państwowych w Warszawie. Sam mieszkał przy ul. Lwowskiej, a kamienicę zbudował zapewne w celu inwestycyjnym [26]. Był także właścicielem dwóch sąsiednich kamienic przy ul. Jagiellońskiej 9 i 11 [2].

Budynek posiadał kilkadziesiąt lokali mieszkalnych i kilka lokali użytkowych w przyziemiu [14]. Pierwotnie czteropiętrowa, duża kamienica odznaczała się oryginalnym wystrojem, zachowanym do dzisiaj. Na pierwszym i drugim (i trzecim [3]) piętrze znajdowały się eleganckie, duże, 3-4-pokojowe mieszkania, wyposażone w łazienkę (z kanalizacją, bieżącą ciepłą i zimną wodą [2]) i WC. Były przeznaczone dla urzędników średniego szczebla i zamożniejszych rzemieślników [26]. Dzięki dużym oknom mieszkania były jasne, większość posiadała balkony [2]. Jednopokojowe mieszkania na wyższych piętrach zajmowali ludzie ubożsi (niżsi urzędnicy oraz młodzi ludzie na dorobku [2]), którzy musieli się zadowolić jednym ujęciem wody i wspólną dla piętra ubikacją, znajdującą się w korytarzu [26]. Początkowo mieszkania i klatki schodowe oświetlano gazem, tak jak latarnie wzdłuż ul. Brukowej, z czasem doprowadzono prąd [2]. Budynek był wyższy niż sąsiednie budynki [2]. Oficyna zachodnia połączona była z oficynami kamienicy przy ul. Jagiellońskiej 11 [24]. Wjazd na wewnętrzny dziedziniec prowadził od ul. Jagiellońskiej.

Z zaplanowanych pierwotnie pięciu kondygnacji powstały cztery, z powodu wybuchu I wojny światowej nie udało się też wykończyć wnętrz [17].

Według niektórych źródeł przedwojenni mieszkańcy ze wszystkich pięter byli zadowoleni z warunków [2]. Inne źródła podają, że lokatorzy na początku lat 30-tych XX wieku skarżyli się na odpadające gzymsy i przeciekający dach [18].

Gdy Massalski zmarł 23 kwietnia 1928 roku, administracją domu zajął się, zatrudniony przez wdowę Leokadię Massalską, pan Stabrowski. Po jego śmierci kolejnym administratorem został Ryszard Kokosiński, oficer rezerwy Wojska Polskiego, który funkcję tę piastował do wybuchu II wojny światowej. Kamienicę odziedziczyły mając 14 i 12 lat dzieci Witolda Massalskiego: Jadwiga Irena Agnieszka Massalska i Wandalin Kazimierz Massalski [26].

Przed II wojną światową na parterze znajdowała się restauracja U Abrama, należąca do Abrahama Kronenberga. Jego klientami byli okoliczni rzemieślnicy, pracownicy pobliskiej rzeźni i handlarze bydłem. Nękany był przez niszczących mu ustawicznie szyld antysemickich bojówkarzy [26]. Po jednym z takich incydentów w 1933 roku postanowił zmienić nazwę lokalu na podobną, zaczynającą się od litery A. Wybrał nazwę „U Adolfa”. Niefortunnie, bo wymiana szyldu zbiegła się z dojściem Hitlera do władzy w Niemczech. Nowa nazwa nie spodobała się Warszawiakom, którzy rozpoczęli bojkot restauracji [2]. Obok restauracji funkcjonowała apteka, której właścicielką była pani Magott [26].

W czasie okupacji większość mieszkańców wysiedlono do warszawskiego getta, a pomieszczenia zajęli inni lokatorzy [23]. Wandalin Kazimierz ks. Massalski, lekarz i powstaniec, honorowo nie pobierał czynszu od lokatorów, rozumiejąc ich rozpaczliwą sytuację życiową [2].

W czasie okupacji bar U Adolfa przejął Apolinary Lewicki i nazwał go Bar Rekord [10].

Budynek nie ucierpiał znacznie w czasie II wojny światowej, unikając losu sąsiednich kamienic [2]. Dach został uszkodzony we wrześniu 1939 roku (Massalski z własnych środków pokrył naprawę [21]), na elewacjach pozostały ślady po seriach z karabinów [1]. Wykusz i części frontowe zostały częściowo uszkodzone w 1944 roku [6].

Po wojnie w miejscu „Baru Rekord” otwarto aptekę, która istniała do początku XXI wieku [18]. Stały w niej przedwojenne meble, a leki można było wykupić na tzw. kreskę [19].

Zaraz po wojnie Wandalin Massalski złożył podanie o przyznanie mu tzw. własności czasowej kamienicy. Władze PRL odmówiły, a na dodatek obarczyły go i jego nieobecną w kraju siostrę „podatkiem od wzbogacenia wojennego” w wysokości 1 800 000 zł. Wobec uporczywych wezwań do zapłaty Massalscy chcieli zrzec się tytułu własności na rzecz Skarbu Państwa, lecz ówczesny urząd skarbowy nie przyjął zrzeczenia i w dalszym ciągu domagał się uregulowania należności [21].

W 1956 roku Wandalin dowiedział się, że dom jest przeznaczony do rozbiórki. Dopiero wtedy urząd skarbowy zdecydował się przekazać nieruchomość Skarbowi Państwa, nie proponując odszkodowania [21]. Kamienicy jednak nie rozebrano. W latach 50-tych XX wieku był to jeszcze najpiękniejszy dom w okolicy [1].

Przedwojennych mieszkańców pozostało niewielu [2]. W przejętej kamienicy zamieszkali nowi komunalni lokatorzy [3]. Mieszkania zostały rozparcelowane i zmniejszone, aby zmieścić więcej osób [2].

Kamienica przez lata niszczała. W 1989 roku przeprowadzony został powierzchowny remont dachu [21].

W 1990 roku rodzeństwo Massalskich złożyło w urzędzie Dzielnicy wniosek o odzyskanie własności, dokumenty, że są właścicielami nieruchomości, a we wszelkie pełnomocnictwa wyposażyli córkę Wandalina, Monikę Massalską [21]. Wandalin zmarł w 1996 roku, a Jadwiga, po mężu Salska, w 2012 roku. Spadkobiercami zostali Monika Dobrowolska, Monica Salski i Witold Salski [25].

W 2001 roku w kamienicy zamontowano instalację gazową [21].

22 listopada 2005 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków [20]. Również w 2005 roku varsavianista Janusz Sujecki odnalazł cenny relikt z czasów zaborów. Jest to metalowa tabliczka z adresem Moskiewska 29 pisanym po polsku i po rosyjsku (tak wtedy nazywał się południowy odcinek obecnej ul. Jagiellońskiej). Niewielką tabliczkę po odzyskaniu niepodległości odwrócono i wtórnie użyto umieszczając na odwrocie nowy adres. Znalezisko wzbogaciło zbiory Muzeum Historycznego m.st. Warszawy [20].

W 2006 (2008 [14]) roku z budynku zdjęto symboliczne sowy [2], istniało bowiem niebezpieczeństwo, że spadną na przechodniów [24]. Niedługo po usunięciu sów, z inicjatywy Maćka Pełki, ucznia szkoły podstawowej, na dachu pojawiły się sowy zrobione z balonów. Balony zerwał jednak wiatr [2].

W 2008 roku Monika Massalska-Dobrowolska odzyskała kamienicę [21]. Budynek był wówczas w tragicznym stanie [1]. Na elewacji widoczne były ślady po kulach, pęknięcia ścian przechodziły na wylot, dewastacji uległy wspólne ubikacje [2]. Dekoracje fasady prawie zupełnie znikły, oficyny zostały pozbawione tynków. Konstrukcja wymagała wzmocnienia, a wymiany wszystkie instalacje: gazowa, elektryczna, kanalizacyjna, wodna i centralnego ogrzewania. Należało wymienić okna i położyć nowy dach, gdyż stary przeciekał. Koszt prac wymaganych przez konserwatora zabytków oszacowano na 8 mln zł. Właściciela zwróciła się o dofinansowanie do urzędu miasta, argumentując, że miasto przez 50 lat czerpało z kamienicy zyski, nie otrzymała jednak odpowiedzi [1]. W kamienicy mieszkało wówczas 88 lokatorów [3].

Massalska starała się utrzymać mieszkaniową funkcję kamienicy. Z pierwszych wpływów założyła domofony, zrobiła nową bramę. Zdobyła fundusze unijne na generalny remont kamienicy, jednak zabrakło środków na 20% wkładu własnego. Massalska postanowiła sprzedać kamienicę spółce Prometeusz sp. z o.o., która z kolei sprzedała ją spółce Fenix Group (posądzanej w aferze reprywatyzacyjnej o skupowanie kamienic) [4] w 2010 roku. Projekt rekonstrukcji przygotowała pracownia architektoniczna Anny Rostkowskiej Proart. W 2011 roku spółka wzmocniła fundamenty i wyremontowała parter [3]. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego nakazał wykonać remont w ciągu 12 miesięcy (w takim przypadku lokatorom przysługiwałyby lokale zamienne na czas remontu i powrót do budynku po remoncie) [12], jednak na zgromadzenie wszystkich pozwoleń potrzeba było ponad trzech lat [3].

Spółka podniosła lokatorom czynsz za m2 z 4.80 zł do 14 zł, potem w 2011 roku do 17.65 zł (aż ostatecznie w 2016 roku na 37.45 zł). Część rodzin wyprowadziła się na własną rękę [4], niektórym dzielnica przydzieliła lokal socjalny. W 2012 roku odcięto dopływ gazu powołując się na nakaz powiatowego nadzoru budowlanego. Po tym w kamienicy zostały jeszcze trzy rodziny [3], m.in. p. Jacek Szpac, którego rodzina mieszkała w kamienicy od czasów II wojny światowej. Wejścia z podwórka na czas remontu zostały zamurowane [4].

Na parterze ulokowały się restauracje: “Bazar” (ok. 2012 roku) i “Centrum zarządzania światem” (ok. 2014 roku) [12], nieco później (ok. 2017 roku) w części narożnej Bistro Pod Sowami.

Jesienią 2015 roku zaczęto remont wyższych kondygnacji [3]. Budynek odrestaurowano według planów architektonicznych sprzed 1914 roku, które dostarczył starszy pan, gdy dowiedział się, że obiekt będzie rewitalizowany [2]. Generalny remont trwał od lutego 2016 roku do kwietnia 2018 roku [5]. Budynek podwyższono o jedno piętro, w efekcie kamienica uzyskała pięć pięter i szóstą kondygnację ukrytą w wysokim dachu, na co zgodził się stołeczny konserwator zabytków. Narożny wykusz odzyskał ozdobny wspornik w kształcie kielicha i zwieńczenie w formie kuli. W kamienicy powstało 39 mieszkań (28-160 m2) [24] w cenach 9900-22000 zł/m2. Na dziedzińcu zaplanowano ogród. Układ lokali uległ zmianie i na najwyższych piętrach zaplanowano apartamenty [27]. Komunikację między piętrami poprawiły dwie windy, których wcześniej nie było [24]. Na swoje miejsce wróciły rzeźby sów [2]. Deweloper wydał na remont 14 mln zł [13].