Szpital na Solcu


Szpital na Solcu

Szpital znajduje się w pofabrycznym, przebudowanym budynku fabryki butów Mośka Glucksona, który musiał przekazać obiekt za długi powstałe w wyniku nie płacenia składek. Przed II wojną światową był to jeden z najnowocześniejszych warszawskich szpitali, w którym lekarze przyjmowali w krawatach. Podczas wojny wspierał podziemie, a obecnie specjalizuje się w proktologii, ortopedii i położnictwie.

szpitalszpital

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Czerwonego Krzyża, ulica Leona Kruczkowskiego, ulica Solec
  • Rok powstania:  1936-1937
  • Obszar MSI:  Powiśle
  • Wysokość:   10 m
  • Funkcja:  administracyjna
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Beksiak-Bąkowska Barbara, Bittenek Zofia, Buczkowska-Pietruska Hanna, Bujalski Jerzy, Glückson Mosiek, Szabuniewicz Mirosław

Opis urbanistyczny:

Funkcjonalistyczny budynek powstał w wyniku gruntownej przebudowy i adaptacji fabryki Mośka Glucksona. Ma charakterystyczne dla architektury warszawskiej połączenie tynku z brązową cegłą klinkierową jako elementu dekoracyjnego [9]. Powstał według projektu Mirosława Szabuniewicza. Budynek ma cztery kondygnacje (w tym poddasze) i ciągnie się między torami linii średnicowej oraz ul. Czerwonego Krzyża. Początkowo główne wejście znajdowało się od ul. Czerwonego Krzyża, obecnie jest od ul. Solec #93.

Obiekty, pomniki, tablice:

W bramie na ścianie szpitala znajduje się tablica upamiętniająca budowę „Szpital ten ufundowała Ubezpieczalnia Społeczna w Warszawie, gdy prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej był prof. Ignacy Mościcki, prezesem Rady Ministrów generał dr. F. Sławoj-Składkowski, ministrem Opieki Społecznej M. Zyndram-Kościałkowski, dyrektorem Departamentu Ubezpieczeń Społecznych dr. T. Dybowski, dyrektorem Ubezpieczalni Społecznej dr. M. Zając, naczelnym lekarzem Ubezpieczalni dr. St. Zamecki, a dyrektorem Szpitala dr. Szarecki. Szpital wybudowany został według projektu i pod kierownictwem inż. arch. M. Szabuniewicza. Otwarty i oddany do użytku społeczeństwa w dniu 18 listopada 1937 roku” [8].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

W XIX wieku w tym miejscu znajdowały się ogrody [12].

Okres międzywojenny:

W 1920 roku przy rogu ul. Solec i ul. Czerwonego Krzyża umieszczono siedzibę Kasy Chorych, późniejszej Ubezpieczalni Społecznej [17].

Aż do 1937 roku była tu fabryka obuwia należąca do Mośka Glücksona. Kompleks przemysłowy sięgał prawie do wiaduktu al. 3 Maja (przedłużenie Al. Jerozolimskich), ale w wyniku budowy linii średnicowej w latach 1929-1933 pozostał tylko obecnie istniejący budynek. Ubezpieczalnia Społeczna przejęła teren wraz z budynkiem za długi powstałe w wyniku nie płacenia składek [10]. by uregulować zadłużenie, właściciel fabryki udostępniał Ubezpieczalni Społecznej przestrzeń [13]. Szpital zwano wtedy Szpitalem Ubezpieczalni Społecznej [13].

Szpital uruchomiono 16 lutego 1921 roku w okresie wielkiej biedy. Od 16 lutego 1921 roku [7] działał w nim tylko 60-łóżkowy oddział położniczy, bo w całej Warszawie nie było gdzie rodzić dzieci. Potem uruchamiano kolejne oddziały [6]. W 1922 roku powstał Oddział Chirurgiczny, a w 1930 roku Oddziały Ortopedyczny i Obserwacyjny. W 1933 roku szpital liczył 170 łóżek i posiadał przychodnię przyszpitalną. W 1934 roku budynek został przejęty w całości od Mośka przez powołaną do życia Ubezpieczalnię Społeczną w Warszawie [7].

W okresie od 22 października 1936 roku do 28 października 1937 roku dokonano całkowitej przebudowy, według projektu Mirosława Szabuniewicza [2], sprawiając, że był jednym z najlepszych i najbardziej nowoczesnych warszawskich szpitali [7][8] (inne źródła podają lata 1937-1938 [2]). W latach 20-tych XX wieku lekarz przyjmował w gabinecie ubrany w garnitur i krawat [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Fabryka Mośka Glücksona

[1920] Fabryka Mośka Glücksona (źródło)

Gabinety

[1924] Gabinety (źródło)

Sala operacyjna

[1924] Sala operacyjna (źródło)

Budynek przed przebudową

[1936] Budynek przed przebudową (źródło)

Widok od strony Solca na podwórze

[1938] Widok od strony Solca na podwórze (źródło)

Szpital Położniczo-Ginekologiczny Kasy Chorych

[1938] Szpital Położniczo-Ginekologiczny Kasy Chorych (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Podczas okupacji pacjentów szpitala przeniesiono do budynku ZUS-s przy Czerniakowskiej, natomiast budynek przy ulicy Solec 93 zajęli Niemcy.

W czasie II wojny światowej służył hitlerowcom jako przejściowy szpital wojskowy dla działań na froncie wschodnim [11]. Erste Reserwe Lazarett przyjmował rannych z frontu transportowanych tramwajem kursującym ul. Solec i Dobrą [13].

Personel medyczny w okresie wojny i Powstania Warszawskiego udzielał pomocy, nie tylko medycznej, walczącym z okupantem. Przełożona pielęgniarek Zofia Bittenek razem z Dyrektorem Jerzym Bujalskim zorganizowali tajny zespół lekarzy i pielęgniarek pomagający żołnierzom z konspiracji. Zostali aresztowani przez Gestapo za niegospodarność lekami w 1942 roku, trafili na Pawiak, a stamtąd do Auschwitz, gdzie zginęli [14][15]. W latach 1943-1944 nie wolno było cywilom chodzić chodnikiem przed szpitalem, trzeba było okrążyć plac [16].

W 1947 roku Zofia Bittenek, jako jedyna pielęgniarka w Polsce, została pośmiertnie odznaczona Medalem Florence Nightingate, najwyższym międzynarodowym odznaczeniem w pielęgniarstwie [7].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zdjęcie lotnicze budynku - widok od strony wiaduktu kolejowego

[1939] Zdjęcie lotnicze budynku - widok od strony wiaduktu kolejowego (źródło)

Szpital na Solcu - ówcześnie niemiecki lazaret

[1941] Szpital na Solcu - ówcześnie niemiecki lazaret (źródło)

Szpital

[1942] Szpital (źródło)

Szpital

[1942] Szpital (źródło)

Szpital

[1942] Szpital (źródło)

Szpital

[1942] Szpital (źródło)

Szpital

[1942] Szpital (źródło)

Okupacyjne zdjęcie szpitala na Solcu

[1943] Okupacyjne zdjęcie szpitala na Solcu (źródło)

Ulica Solec

[1943] Ulica Solec (źródło)

Umocnienia przed szpitalem

[1943] Umocnienia przed szpitalem (źródło)

Szpital dla Niemców

[1944] Szpital dla Niemców (źródło)

Odbudowa stolicy:

Po wojnie szpital pracował od lutego 1945 roku w systemie opieki zdrowotnej [7]. Został rozbudowany ok 1950 roku [11] według projektu Barbary Beksiak-Bąkowskiej i Hanny Buczkowskiej-Pietruskiej [1].

Czasy PRL-u:

Był to początkowo Szpital Miejski nr 8. Kolejna gruntowna przebudowa miała miejsce w latach 1975 - 1980, po której szpital uzyskał status Szpitala Śródmiejskiego [7]. W latach 80-tych XX wieku Szpital Śródmiejski był wielkim kombinatem. Poza lecznictwem zamkniętym obejmował podstawową opiekę zdrowotną, przychodnie specjalistyczne, liczne gabinety stomatologiczne oraz opiekę pielęgniarską w szkołach i domach dziecka. Jednostki te były zlokalizowane w kilkunastu budynkach w Śródmieściu [4]. Tak rozległe zaplecze lokalowe i brak specjalizacji powodował coraz większe zadłużenie.

Przemiany 1989-2000:

W latach 1990-2002 rozwinęła się współpraca z władzami samorządowymi. W latach 1996-1998 przeprowadzono dalszą rozbudowę, unowocześnienie bloków operacyjnych i Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej. Szpital ten zaczął rozwijać kierunki specjalistyczne i współpracował z Akademią Medyczną w zakresie szkolenia podyplomowego lekarzy [7].

XXI wiek:

W 2006 roku wyremontowano część położniczą Oddziału Ginekologii, który zajmuje te same pomieszczenia od lat 20-tych XX wieku. Cztery sale otrzymały klimatyzację i łazienki. Mogą się tu odbywać porody w wannie [4].

Udało się też uregulować sprawy finansowe po ogromnym zadłużeniu i zajęciu wypłat przez komornika w 2009 roku [6]

Szpital ma 230 łóżek. Do jego flagowych oddziałów należą: ortopedia; chirurgia ze, znanym w całej Polsce, pododdziałem proktologii; klinika internistyczna z pododdziałem kardiologii, położnictwo z ginekologią i neonatologią, OIOM i SOR [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Szpital na Solcu - elewacja od ul. Kruczkowskiego

[2003] Szpital na Solcu - elewacja od ul. Kruczkowskiego (źródło)

SOR

[2006] SOR (źródło)

Szpital na Solcu

[2008] Szpital na Solcu (źródło)

Szpital na Solcu

[2015] Szpital na Solcu (źródło)

Opis przygotowano: 2015-08